زگیل

زگیل، رشد غیرسرطانی پوست به علت عفونت ویروسی در لایه فوقانی پوست یا غشاهای مخاطی است. ویروس‌هایی که باعث بوجود آمدن زگیل می‌شوند مربوط به خانواده‌ای از ویروس‌ها بنام پاپیلوما (Papillomavirus) هستند. ظاهر یک زگیل بستگی به محل پیدایش آن دارد. زگیل‌ها معمولاً به رنگ پوست بوده و در لمس زبر و ناصاف هستند، اما گاهی هم می‌توانند تیره یا صاف و هموار باشند.

انواع زگیل کدام است؟

زگیل‌ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

• زگیل‌های معمولی
• زگیل‌های کف پا
• زگیل‌های صاف
• زگیل‌های تناسلی

زگیل‌های معمولی

این نوع زگیل معمولاً اطراف ناخن، روی انگشتان و پشت دست و بیشتر در قسمت‌هایی که در پوست خراشیدگی ایجاد شده است (مثلاً به دنبال جویدن ناخن‌ها یا کندن گوشه ناخن) بوجود می‌آیند.

زگیل‌های کف پا

نوعی زگیل که معمولاً در کف پا ایجاد می‌شود و به تعداد زیاد و دسته دسته بوجود می‌آیند «زگیل‌های موزاییکی» خوانده می‌شوند. بیشتر زگیل‌های کف پا برخلاف زگیل‌های معمولی به سمت خارج پوست برجسته نمی‌شوند زیرا فشار حاصل از راه رفتن روی کف پا باعث صاف و پهن شدن آنها شده و آنها را به داخل پوست فشار می‌دهد. در سطح این نوع زگیل‌ها اکثراً نقاط سیاهی دیده می‌شود که همان عروق خونی هستند که تغذیه زگیل را به عهده دارند. زگیل‌های کف پا ممکن است دردناک باشند، مثل اینکه سنگی در کفش باشد.

زگیل‌های مسطح

این زگیل‌ها از زگیل‌های دیگر کوچک‌تر بوده، سطحی هموارتر دارند و اکثراً به تعداد زیاد ایجاد می‌شوند (۲۰ تا ۱۰۰ عدد). ممکن است هر جایی از بدن را درگیر کنند ولی در کودکان بیشتر روی صورت بوجود می‌آیند. این زگیل‌ها بیشتر اوقات در آقایان در نواحی رویش ریش و در خانم‌ها روی ساق پا پیدا می‌شوند که احتمال زیاد شدن آن‌ها هنگام تراشیدن موهای این قسمت‌ها وجود دارد.

زگیل‌های تناسلی

این زگیل‌ها مشکل شایع و نگران کننده‌ای در بالغین به شمار می‌آید. سطح آنها نرم بوده و بر خلاف بقیه زگیل‌ها زبر و پوسته پوسته نیستند. زگیل‌های تناسلی در خانم‌ها ممکن است، داخل مهبل یا گردن رحم، اطراف مقعد و یا داخل راست روده را درگیر کنند. ویروس‌هایی که عامل زگیل‌های تناسلی هستند به ندرت باعث زگیل‌های دست یا پا می‌شوند ولی می‌توانند باعث پدید آمدن زگیل‌هایی در دهان گردند. بنظر می‌رسد زگیل‌های تناسلی با سرطان‌های ناحیه تناسلی مرتبط باشند.

علت ابتلا به زگیل چیست؟

زگیل یک عفونت ویروسی است که می‌تواند از شخصی به شخص دیگر و گاهی بطور غیرمستقیم از طریق وسایل آلوده منتقل شود. از زمان اولین تماس با ویروس تا زمانی که زگیل آنقدر بزرگ شود که با چشم قابل دیدن باشد معمولاً چندین ماه طول می‌کشد. خطر ابتلا به زگیل‌های دست یا زگیل‌های صاف کم است. در صورتی که زگیل‌های تناسلی بیشتر واگیردار هستند. بنابراین لازم است تدابیری بکار برده شود که از انتقال زگیل‌های تناسلی از بیمار به همسر او جلوگیری شود. اگر پوست به هر شکل آسیب ببیند، ویروس‌ها راحت‌تر زگیل ایجاد می‌کنند به همین دلیل کودکانی که ناخن خود را می‌جوند یا گوشه‌های ناخن خود را می‌کنند، بیشتر مبتلا به زگیل می‌شوند. همانطوری که برخی از افراد خیلی زود مبتلا به سرماخوردگی می‌شوند، برخی نیز بیشتر از بقیه مبتلا به زگیل می‌شوند. همچنین بیماران ضعیف بیشتر مستعد عفونت با ویروس‌های زگیل هستند.

آیا زگیل باید درمان شود؟

در کودکان، معمولاً زگیل، بدون درمان و پس از طی دوره ای چند ماهه تا چند ساله ناپدید می‌شود. با این حال، از آنجا که احتمال گسترش زگیل به سایر نواحی بدن فرد مبتلا و یا انتقال آن به افراد دیگر وجود دارد، درمان زگیل منطقی به نظر می‌رسد. بویژه هنگامی که زگیل‌ها باعث ناراحتی یا درد شوند، درمان ضرورت می‌یابد. در زگیل‌های تناسلی مزمن، احتمال ابتلا به سرطان پوستی تا حدودی افزایش می‌یابد. همچنین در خانم‌های مبتلا به زگیل تناسلی احتمال ابتلا به سرطان گردن رحم بیشتر است. به همین دلیل، همه خانم‌های مبتلا به زگیل تناسلی باید تحت درمان قرار گیرند. تمامی خانم‌های مبتلا به زگیل تناسلی حتی پس از درمان باید بطور منظم آزمون پاپ اسمیر انجام دهند.

چگونه می‌توان زگیل را درمان کرد؟

متخصصین پوست بسته به سن بیمار و نوع زگیل، درمان‌های متفاوتی را به کار می‌برند. در کودکان، زگیل‌های معمولی را می‌توان با مصرف روزانه ترکیبات حاوی اسید سالیسیلیک ضعیف درمان نمود. معمولاً این روش ناراحتی زیادی ایجاد نمی‌کند ولی ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا نتایج قابل قبول بدست آید. اگر زگیل دردناک و زخمی شود، درمان بطور موقف باید متوقف گردد. روش دیگر درمان، استعمال موضعی کانتاریدین توسط پزشک متخصص پوست است که بعد از گذشت چند روز باعث بوجود آمدن تاول زیر زگیل می‌شود و پزشک می‌تواند سقف این تاول را که حاوی ویروس‌های کشته شده زگیل است، بچیند. در بزرگسالان و نوجوانان، منجمد کردن با ازت مایع (کرایو‌تراپی)، درمان انتخابی می‌باشد. این روش درمانی خیلی دردناک نیست و پیدایش جوشگاه ناشی از آن نادر است. با این حال تکرار این درمان پس از چند هفته برای بهبودی کامل کلیه زگیل‌ها معمولاً ضروری است. سوزاندن با برق (کوتر کردن) روش دیگری است که زگیل طی یک مرحله در مطب برداشته می‌شود. احتمال ایجاد جوشگاه و درد، طی این روش بیشتر از منجمد کردن است. در سال‌های اخیر از لیزرهای مختلفی هم در درمان زگیل استفاده شده است که عموماً نتیجه بهتری از سایر روش‌ها نداشته ولی هزینه بالاتری دارند و لذا تنها در موارد خاصی توصیه می‌شوند.

زگیل‌های کف پا با مشکل است زیرا قسمت اعظم زگیل زیر سطح پوست قرار دارد. روش‌های مختلف درمان آن عبارتند از:

• استفاده از چسب‌های حاوی سالیسیلیک، استعمال مواد شیمیایی دیگر.
• استفاده از روش‌های جراحی مثل لیزر یا انجماد با کوتر (سوزاندن).

ممکن است لازم شود که بیمار برای کاهش فشار روی زگیل‌ها کفش طبی بپوشد یا برای کاهش تعریق پا، دارو مصرف نماید.

تعداد زگیل‌های صاف معمولاً بیشتر از آن است که با روش‌های فوق‌الذکر درمان شوند. لذا یکبار بریدن روش‌های لایه‌برداری پوست با استفاده از مصرف روزانه اسید سالیسیلیک یا ترتینوئین یا کرایوتراپی توصیه می‌شود. در برخی از بالغین، درمان‌های دوره‌ای و مکرر در مطب لازم و ضروری است.

معمولاً درمان زگیل‌های تناسلی از همه موارد مشکل‌تر است. ابتدا باید جای تمامی زگیل‌ها مشخص شود. این امر مستلزم معاینه مهبل و گردن رحم در خانم‌ها و راست روده در هر دو جنس است. ممکن است درمان مرتب و مکرر در مطب و با استفاده از برخی اسیدها یا منجمد کردن لازم باشد. گاهی داروی «پودوفیلین» جهت استعمال هفتگی در منزل تجویز می‌گردد.

زگیل‌های تناسلی خیلی مقاوم یا خیلی بزرگ را باید با یکی از روش‌های جراحی درمان کرد. همسر بیمار نیز باید از نظر وجود زگیل‌های تناسلی معاینه شود. درمان زگیل‌های تناسلی گاهی بسیار مشکل است و حتی درمان‌های متعدد و مکرر هم موفقیت آن‌ها را تضمین نمی‌کند.

روش دیگر درمان زگیل، تزریق یک داروی ضد سرطانی به نام بلئومایسین به داخل هر زگیل است. این روش در درمان زگیل‌های کف پا که به سایر روش‌ها مقاوم است موثر می‌باشد. البته تزریق آن دردناک است و گاهی عوارض جانبی دیگری نیز دارد.

روش درمانی دیگر ایمونوتراپی است که بوسیله آن سیستم دفاعی بدن جهت نابودی ویروس زگیل تقویت می‌شود. برای درمان زگیل از روش‌های مختلف ایمونوتراپی استفاده شده است.

در یکی از این روش‌ها ابتدا سیستم ایمنی بدن بیمار را به یک ماده شیمیایی خاص، حساس می‌کنند. سپس این ماده را با غلظت مناسب بر روی زگیل‌ها می‌مالند بمعنای خنثی کردن حساسیت خفیفی در اطراف زگیل تحت درمان رخ دهد.

این واکنش آلرژیک می‌تواند باعث ناپدید شدن زگیل‌ها شود. همچنین می‌توان داروی «اینترفرون» را به داخل زگیل تزریق کرد که باعث تحریک و افزایش واکنش سیستم ایمنی فرد و به دنبال آن، از بین رفتن زگیل می‌شود. داروی دیگری که اخیراً در درمان زگیل بخصوص زگیل‌های تناسلی با موفقیت به کار رفته است "Imiquimod" می‌باشد. این دارو به صورت کرم است که بر روی زگیل مالیده می‌شود و با تحریک سیستم ایمنی، زگیل‌ها را از بین می‌برد.

آیا برای درمان زگیل باید حتماً به پزشک مراجعه کرد؟

هیچگاه خودسرانه اقدام به درمان زگیل‌های خود نکنید. ممکن است شما نوع دیگری از ضایعات پوستی را با زگیل اشتباه بگیرید و برای بیماری وخیم‌تری به اشتباه درمان زگیل را بکار ببرید. در مورد تشخیص و تعیین راه صحیح درمان زگیل باید به توصیه های متخصص پوست توجه کنید. بسیاری از مردم اعتقاد دارند درمان‌های عامیانه با هیپنوتیزم در درمان زگیل مؤثر می‌باشند. از آنجایی که زگیل‌ها بالاخص در کودکان ممکن است خود بخود ناپدید شوند، تشخیص این که آیا درمان مؤثر بوده با اینکه گذشت زمان باعث بهبودی خودبخود زگیل شده مشکل است.

علت عود زگیل‌ها چیست؟

گاهی اوقات بنظر می‌رسد به همان سرعتی که زگیل‌های قدیمی از بین می‌روند، زگیل‌های جدیدی پدیدار می‌شوند. دلیل امر این است که زگیل‌های قدیمی قبل از اینکه درمان شوند ویروس را به پوست نواحی اطراف گسترش داده‌اند. در واقع زگیل‌هایجدید اطراف زگیل‌های اصلی رشد می‌کنند. بهترین راه محدود کردن زگیل این است که زگیل‌های جدید را به همان سرعتی که رشد می‌کنند درمان کنیم تا آن‌ها فرصت کمتری برای پخش کردن ویروس به پوست اطراف داشته باشند. از سوی دیگر، هیچ روش درمانی قطعی برای زگیل وجود ندارد و احتمال عود زگیل پس از هر نوع درمان وجود دارد. معاینه بوسیله پزشک متخصص می‌تواند شما را از اینکه زگیل‌ها کاملاً درمان شده‌اند مطمئن کند.