مضرات اشعه ماورای بنفش و نور خورشید و راه‌های پیشگیری از آن
مراقبت از پوست همواره یکی از دغدغه های مهم افراد است و این دغدغه در فصول گرم سال که تابس نور خورشید شدیدتر از روزهای دیگر سال است دو چندان می شود. این موضوع زمانی مهمتر می شود که میزان اشعه ماورا بنفش یا همان UV از میزان استاندارد بیشتر شود. این اشعه می تواند آسیب های شدیدی برای پوست به همراه داشته باشد و قرار گرفتن طولانی مدت و مداوم در معرض UV علاوه بر آفتاب سوختگی می تواند در طول زمان باعث بروز بیماری های پوستی نیز شود. پس روش های درست مراقبت از پوست در برابر نور خورشید و اشعه ماورا بنفش را باید جدی گرفت.
به گزارش روابط عمومی مرکز آموزش و پژوهش پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران، نور خورشید برای سلامت بدن ضروری است و در سنتز ویتامین D نقش دارد، اما قرار گرفتن بیش از حد و بدون محافظت در برابر اشعه ماورای بنفش (UV)، می‌تواند اثرات مخرب جدی بر پوست، چشم و سیستم ایمنی بدن داشته باشد. به ویژه در فصول گرم و روزهای تابستان که نور خورشید شدیدتر است.
انواع اشعه UV
اشعه ماورای بنفش به سه دسته تقسیم می‌شود.
- UVA: بیشترین درصد اشعه UV که به سطح زمین می‌رسد و به لایه‌های عمقی پوست نفوذ می‌کند. نقش مهمی در پیری زودرس و ایجاد چین‌وچروک دارد.
- UVB: باعث آفتاب‌سوختگی، تغییرات DNA و در نهایت افزایش ریسک سرطان پوست می‌شود.
- UVC: معمولاً توسط لایه ازن جذب می‌شود و به زمین نمی‌رسد.
اثرات مضر اشعه UV بر پوست
- آفتاب‌سوختگی: التهاب و قرمزی پوست که در اثر تابش مستقیم UVB رخ می‌دهد.
- پیری زودرس پوست: تابش UVA با تخریب کلاژن و الاستین، موجب افتادگی پوست، چین‌وچروک و لک می‌شود.
- تغییرات رنگدانه‌ای: ایجاد لکه‌های قهوه‌ای، کک‌ومک و ملاسما.
- سرطان‌های پوستی: قرارگیری مزمن در معرض نور خورشید، خطر ابتلا به سرطان‌های پوستی مانند ملانوما، کارسینوم سلول پایه‌ای (BCC) و سلول سنگفرشی (SCC) را افزایش می‌دهد.
- تضعیف سیستم ایمنی: اشعه UV می‌تواند برخی پاسخ‌های ایمنی پوست را سرکوب کند و خطر ابتلا به عفونت‌ها را افزایش دهد.
- آسیب به چشم‌ها: شامل آب‌مروارید، آسیب به شبکیه و التهاب قرنیه
چه کسانی در معرض خطر بیشتری هستند؟
- افراد با پوست روشن و موی بور یا قرمز
- افرادی که در ارتفاعات یا مناطق نزدیک به خط استوا زندگی می‌کنند
- کودکان و سالمندان
- کسانی که داروهای حساس‌کننده به نور مصرف می‌کنند (مثل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدالتهاب یا رتینوئیدها)
راه‌های پیشگیری از آسیب نور خورشید
استفاده از ضدآفتاب مناسب:
- SPF حداقل 30 با طیف وسیع (broad spectrum)
- استفاده هر ۲-۳ ساعت یک بار، مخصوصاً در زمان تعریق یا شنا • مقدار کافی (تقریباً یک قاشق چای‌خوری برای صورت)
پرهیز از آفتاب در ساعات اوج تابش:
- بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر
- استفاده از سایه‌بان یا چتر در محیط‌های باز
پوشیدن لباس‌های محافظ:
- لباس‌های آستین‌بلند، کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی با محافظ UV
- آموزش به کودکان درباره اهمیت محافظت در برابر آفتاب
بررسی منظم پوست:
- معاینه ماهانه توسط خود فرد
- مراجعه دوره‌ای به متخصص پوست برای بررسی خال‌ها و ضایعات پوستی
نتیجه‌گیری
قرار گرفتن در معرض اشعه ماورای بنفش بدون محافظت، می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای پوست و سلامت عمومی به همراه داشته باشد. خوشبختانه با اقدامات پیشگیرانه ساده مانند استفاده از ضدآفتاب و رعایت اصول محافظت از پوست، می‌توان از بسیاری از این آسیب‌ها جلوگیری کرد. آگاهی، کلید پیشگیری است.
ارسال نظر